۱ . بررسی ادراک با دو کارکرد اصلی دستگاه ادراکی سر و کار دارد مکان یابی یا تعیین محل اشیا و بازشناسی یا تعیین چیستی اشیا .
مسئله دیگر این است که دستگاه ادراکی به رغم تغییر تصویر شبکیه ایی چگونه نمود اشیا را ثابت نگه میدارد چگونگی رشد توانایی های ادراکی از دیگر موضوعات تحقیق در این زمینه است.
۲ . قشر بینایی مغز بر اساس اصل تقسیم کار عمل میکند.
مکان یابی و بازشناسی را ناحیه های متفاوتی از مغز انجام میدهند.
مکان یابی در ناحیه نزدیک به بخش فوقانی قشر مخ و بازشناسی در ناحیه نزدیک به قاعده قشر مخ انجام میشود
فرایندهای بازشناسی نیز به واحدهای مجزایی تقسیم میشوند از قبیل بازشناسی رنگ شکل و بافت .
۳. برای یافتن مکان اشیا نخست باید آن ها را از هم تفکیک کرد و سپس به صورت گروه هایی سازمان داد .
این فرایندها را نخست روانشناسان گشتالت بررسی کردند و اصول سازماندهی را مطرح ساختند.
یکی از این اصل ها این است که آدمی هر محرک را به دو حوزه شکل و زمینه تقسیم میکند با استفاده از اصل های دیگر سازماندهی از جمله مجاورت ، تکمیل شباهت و امتداد مناسب اشیا را گروه بندی میکنیم .
۴ . مکان یابی شیء مستلزم درک فاصله یا عمق آن است .
تصور می رود که ادراک فاصله ( عمق ) ( بر نشانه های فاصله عمق ) مبتنی است.
نشانه های یک چشمی فاصله عبارتند از اندازه نسبی پوشانندگی ارتفاع نسبی ، عمق نمایی خطی و اختلاف منظر حرکتی یکی از نشانه های دوچشمی ، عمق ناهمخوانی دو چشمی است.
ناهمخوانی دو چشمی ناشی از این است که هر شیء در چشم چپ و راست تصویرهای نسبتاً متفاوتی ایجاد میکند .
۵ . مکان یابی شیء گاهی مستلزم دانستن جهت حرکت شیء نیز هست برای ادراک حرکت لازم نیست که تصویر شیء بر روی شبکیه ایی چشم حرکت کند .
برای نمونه در حرکت استروبوسکوپی یک سلسله تصاویر ثابت و پی در پی حرکتی ظاهری را به ذهن القا می کنند.
نمونه دیگری از ادراک حرکت در غیاب شیء متحرک حرکت القایی است که در آن حرکت شیء بزرگتر موجب حرکت ظاهری شیء ثابت کوچکتر می شود .
ادراک حرکت واقعی یعنی حرکت واقعی اشیا در فضا کار نورون های ویژه ایی در دستگاه بینایی است.
این امر از راه تثبیت فعالیت تک نورون ها و آزمایش هایی درباره انطباق انتخابی اثبات شده است.
۶ . بازشناسی شیء یعنی انتساب آن به یک مقوله عمدتاً بر اساس شکل شیء صورت می گیرد در مراحل اولیه بازشناسی دستگاه بینایی اطلاعات شبکیه ایی را به کار میگیرد تا شیء را بر حسب ویژگی هایی از قبیل خطوط و زوایا توصیف کند .
نورون هایی که چنین ویژگی هایی را تشخیص می دهند ویژگی یا بها در قشر بینایی مغز کشف شده اند.
در مراحل بعدی بازشناسی دستگاه بینایی توصیف شیء را با توصیف شکل هایی که در حافظه اندوخته شده مقایسه می کند تا بهترین همتا را بیابد .
۷ .همتایابی را میتوان به مدد نوعی الگوی پیوندگرا یا شبکه تبیین کرد.
ویژگی ها در سطح پایین شبکه و حروف در سطح بالای شبکه قرار دارند.
پیوند تحریکی بین ویژگی و حرف به این معنا است که ویژگی بخشی از حرف است اما پیوند بازداری به این معنا است که ویژگی جزء آن حرف نیست وقتی حرفی ارائه میشود برخی از ویژگی های شبکه فعال می شوند و این ویژگی ها به نوبه خود فعالیت یا بازداری را به حروف انتقال می دهند حرفی که بیشترین تحریک را دریافت کند بهترین همتای درون داد است شبکه را میتوان به نحوی گسترش داد که سطحی از واژه ها را نیز در بر گیرد و از این راه میتوان تبیین کرد که چرا شناسایی حرف به صورت بخشی از یک واژه آسان تر از شناسایی آن به صورت منفرد است .
۸. ویژگی های شکلی اشیای طبیعی پیچیده تر از ویژگی های خطوط است.
این ویژگی های شکلی شبیه شکل های هندسی ساده ای از قبیل استوانه و مخروط و مکعب و گوی است.
احتمالاً با ترکیب تعداد محدودی از این شکل ها میتوان شکل حجمی همه اشیایی را که برای آدمی قابل بازشناسی است توصیف کرد .
۹ . فرایندهای بازشناسی صعودی را تنها درون دادها و فرایندهای بازشناسی نزولی را اطلاعات و انتظارات شخص به راه می اندازند.
فرایندهای نزولی علت اصلی تأثیرات زمینه بر ادراک است ، زیرا زمینه انتظاری ادراکی ایجاد میکند و با تحقق این انتظار به اطلاعات کمتری برای بازشناسی نیاز خواهد بود.
۱۰ . توجه انتخابی :
فرایندی است که از طریق آن برخی از محرک ها را برای پردازش بعدی انتخاب و بقیه را نادیده می گیریم
ابزار اصلی هدایت توجه در بینایی حرکات چشم است. بیشترین تثبیت های چشم در پر اطلاعات ترین بخش های صحنه صورت می گیرد. توجه انتخابی در شنوایی نیز رخ میدهد.
معمولاً میتوان با استفاده از نشانه هایی از قبیل جهت صدا و ویژگی های صدای گوینده به طور انتخابی گوش داد.
توانایی توجه انتخابی هم تابع فرایندهایی در مراحل تولیدی بازشناسی است و هم فرایندهایی که تنها پس از فهم معنای پیام رخ می دهند.
۱۱ . در عمل روانی انتخاب شی برای توجه ، ظاهراً دو دستگاه مغزی مجزا دست‌اندر کارند.
دستگاه خلفی ( قسمت پسین مغز ) عهده دار انتخاب بر اساس مکان یابی است
دستگاه قدامی( قسمت پیشین مغز) انتخاب برمبنای ویژگی های دیگری مانند شکل و رنگ را بر عهده دارد .
تحقیقاتی با استفاده از پی یی تی حاکی از آن است که به محض انتخاب شیء بر شدت فعالیت مناطقی از مغز که با ویژگی مورد توجه مربوط‌اند. افزوده میشود.
۱۲ . از دیگر کارکردهای اصلی دستگاه ادراکی ثابت نگاه داشتن نمود اشیا به رغم تغییرات وسیع محرک هایی است که اندام های حسی دریافت می کنند .
ثبات درخشندگی یعنی اینکه صرف نظر از مقدار توری که شیء منعکس میکند روشنایی آن کم و بیش ثابت دیده میشود .
ثبات رنگ به این معنا است که رنگ شی صرف نظر از منبع نوری که آن را روشن میکند تقریباً ثابت به نظر می آید. در هر دو مورد، ثبات به رابطه ی شیء با عناصر زمینه یی آن وابسته است.
دو نوع دیگر ثبات عبارتند از ثبات شکل و ثبات مکان
۱۳. مقصود از ثبات اندازه این است که اندازه‌ی شیء صرف نظر از فاصله آن از بیننده نسبتاً ثابت می ماند اندازه ادراکی شیء طبق اصل تغییر ناپذیری اندازه فاصله با افزایش توام اندازه شبکیه ایی و فاصله‌ی ادراکی آن افزایش می یابد .
از این رو هر چه شیء از ادراک کننده دورتر شود اندازه شبکیه ایی آن کوچکتر و در عین حال فاصله ادراکی آن بیشتر میشود .
این دو تغییر همدیگر را خنثی میکنند و ثبات به وجود می‌آید این اصل میتواند برخی خطاهای ادراکی را توجیه کند.
۱۴ . پژوهشگران رشد ادراک در پی آنند که بدانند توانایی های ادراکی تا چه اندازه فطری است و تا چه اندازه از راه تجربه آموخته میشود .
آنان برای تعیین توانایی های فطری توانایی تمیز یا تشخیص را در نوزادان با استفاده از روش های نگاه ترجیحی و خوگیری بررسی کرده‌اند .
وضوح دید که در بازشناسی بسیار حائز اهمیت است ، در شش ماه اول زندگی به سرعت رشد میکند و سپس از سرعت رشد آن کاسته میشود.
ادراک فاصله و عمق در حدود ۳ ماهگی به تدریج ظاهر میشود اما تا ۶ ماهگی استقرار کامل نمی‌یابد انواع ثبات از ۶ ماهگی شروع به رشد می کنند .
۱۵ . حیوان‌هایی که در تاریکی بزرگ شوند به آسیب بینایی همیشگی دچار میشوند و حیوان‌هایی که با پوشیدگی یک چشم بزرگ شوند از آن چشم نابینا میشوند اما حیوان‌های بالغ حتی در پی محرومیت طولانی مدت از تحریک دیداری بینایی خود را از دست نمی دهند.
این نتایج به وجود دوره حساس در اوایل زندگی دلالت دارد دوره ای که در آن کمبود تحریک بهنجار موجب اختلال در توان ادراکی فطری میشود .
اگر تحریک در اوایل زندگی به نحوی کنترل شود که جاندار در معرض انواع معینی از محرک‌ها قرار بگیرد ، در این شرایط هم حیوان‌ها و هم آدمیان توان پاسخ‌دهی به محرک‌هایی را که از آنها محروم شده اند از دست میدهند به علاوه این پدیده چندان ربطی هم با یادگیری ندارد زیرا هماهنگی ادراکی حرکتی چیزی است که باید آموخته شود.
هم حیوان‌ها و هم آدمیان هر دو برای دستیابی به هماهنگی بهنجار نیازمند حرکت خودانگیخته هستند.
